De Vereniging van Inheemse Dorpshoofden Suriname (VIDS) heeft op woensdag 8 januari 2025 een gesprek gehad met De Nationale Assemblée (DNA) over de conceptovereenkomst tussen de regering en de multinational Chinalco voor het ontginnen van bauxiet. De delegatie, bestaande uit beleidsmedewerker Max Ooft en jurist Milton Castelen, werd ontvangen door de voorzitter en vicevoorzitter van DNA, respectievelijk Marinus Bee MSc. LL.B en drs. Dew Sharman. Loreen Jubithana, beleidsvertegenwoordiger van de VIDS, gaf aan dat de organisatie enkel via de media informatie over de overeenkomst heeft vernomen en daarom opheldering wenste. “Er is veel ruis en wij zijn van niets op de hoogte", zei Sergio Srisria, kapitein van Washabo. Max Ooft benadrukte dat er geen sprake is geweest van Free, Prior, and Informed Consent (FPIC) zoals vereist door internationale standaarden. “FPIC hoort vooraf te gebeuren, niet achteraf. Dat is een principieel standpunt. We zijn niet tegen ontwikkeling, maar we staan op onze rechten", aldus Ooft. DNA-voorzitter Bee legde uit dat het parlement op 29 november 2024 de conceptovereenkomst van de regering heeft ontvangen. Op 12 december 2024 heeft het parlement een brief gestuurd aan de regering met het verzoek om de conceptmachtigingswet toe te sturen, zodat de overeenkomst in behandeling kan worden genomen. “Tot op heden hebben wij die niet ontvangen, en dat betekent dat ik het niet kan agenderen", verklaarde Bee.
Hij maakte tevens duidelijk dat de bewering dat het parlement de overeenkomst vóór 28 december 2024 had moeten goedkeuren, anders wordt deze stilzwijgend aangenomen, onjuist is.
𝐑𝐨𝐥 𝐯𝐚𝐧 𝐅𝐏𝐈𝐂 𝐞𝐧 𝐦𝐚𝐚𝐭𝐬𝐜𝐡𝐚𝐩𝐩𝐞𝐥𝐢𝐣𝐤𝐞 𝐛𝐞𝐭𝐫𝐨𝐤𝐤𝐞𝐧𝐡𝐞𝐢𝐝
Indien de regering FPIC niet heeft toegepast, kan het parlement hierop inspelen tijdens de voorbereiding van de Commissie van Rapporteurs. Daarnaast kan het parlement de regering verzoeken om alsnog overleg te plegen met de betrokken gemeenschappen.
Vicevoorzitter Sharman benadrukte het belang van maatschappelijke betrokkenheid: “Voordat je overgaat tot een juridische overeenkomst, moet er maatschappelijke draagvlak zijn. Eigenlijk hebben wij nog geen overeenkomst ontvangen in DNA. We kunnen er niet over praten, laat staan het stilzwijgend goedkeuren. Ik kan u echter geruststellen dat wij rekening zullen houden met alle maatschappelijke belangen, gezien de ingrijpende aard van deze langdurige overeenkomst.”
𝐒𝐭𝐚𝐭𝐮𝐬 𝐜𝐨𝐧𝐜𝐞𝐩𝐭𝐰𝐞𝐭 𝐂𝐨𝐥𝐥𝐞𝐜𝐭𝐢𝐞𝐯𝐞 𝐑𝐞𝐜𝐡𝐭𝐞𝐧
Tijdens de ontmoeting heeft de VIDS ook gevraagd naar de status van de conceptwet Collectieve Rechten Inheemse en Tribale Volken. Het parlement wacht nog op een nota van wijziging van de regering. Volgens Bee heeft DNA reeds tweemaal brieven gestuurd aan de regering om deze nota op te vragen, maar tot op heden zonder resultaat.